Artikel Kruisstraat 8 - Johannes Hubertus Augustinus van Hees

Kruistraat 8 is het toenmalige adres van Johannes Hubertus Augustinus van Hees.

Daar was tijdens de Tweede Wereldoorlog – en ook nog daarna – het Hotel Prins van Oranje gevestigd. Nu ligt er een naar het hotel vernoemd appartementencomplex.

Johannes van Hees werd geboren in Meerssen op 24 april 1922 en overleed in Hamburg op 24 december – kerstavond – 1944. Als hij overlijdt is Meerssen al drie maanden bevrijd. Er is helaas niet veel bekend over Johannes. Werd hij Johannes, Hans of Jan genoemd? Hij zou van beroep huisschilder zijn geweest. Maar wat had hij aan opleiding genoten, had hij hobby's, had hij een vriendin? Werkte hij voor zichzelf, voor een baas? Woonde hij nog thuis? Wie waren zijn vrienden?

In de Arolsen Archives (een veelomvattend documentenarchief van de Duitse concentratie- en vernietigingskampen) is een formulier aangetroffen dat betrekking heeft op zijn overlijden. Daar heet hij 'Landarbeiter', mogelijk omdat hij voor de nazi's op het land moest werken. Maar voordat het zover komt, wordt Van Hees in Meerssen gearresteerd op maandag 8 mei 1944, een maand voor de invasie op de Franse stranden. Hij is in het bezit van door geallieerde piloten afgeworpen pamfletten en een portret van het koningshuis. De grote vraag is natuurlijk hoe de nazi's bij Johannes van Hees zijn uitgekomen.

Hoe verliep zijn arrestatie? Welke rol speelde hij voor die 8ste mei? Werkte Van Hees voor het verzet? Hier worden geen directe aanwijzingen voor gevonden. Wel slaat op dinsdag 9 mei – de dag na zijn arrestatie - de Sicherheitspolizei een grote slag in de regio Maastricht. Ze arresteert dan – na verraad door de Maastrichtse Gonnie Zeguers-Boere - een groot aantal mensen uit de gelederen van de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers (L.O.). Maar de naam van Van Hees komt in de literatuur daarover niet voor. Na zijn arrestatie gaat hij op transport naar kamp Amersfoort. Daar wordt hij onder Häftlingsnummer 13950 ingeschreven. In de maand augustus is hij een aantal weken ziek, zo blijkt uit papieren van kamp Amersfoort. Hij verblijft er tot omstreeks 9 oktober 1944 en gaat dan op transport met de bestemming Hamburg. Vandaar wordt hij naar concentratiekamp Neuengamme gebracht, waar hij op 14 oktober 1944 arriveert.

Hij overlijdt - 22 jaar oud - op 24 december 1944 in Hamburg-Hammerbrook, Arbeitslager Spaldingstrasse, zoals op zijn overlijdensformulier staat vermeld. Hij heeft dan nauwelijks twee maanden zwaar werken achter de rug. Hij zou gestorven zijn aan enterites. Daarover zegt het boek Nederlanders in Neuengamme: 'In de bewaard gebleven dodenboeken van Neuengamme (de registratie van overleden gevangenen) staan verschillende ziekten waaraan gevangenen zijn gestorven: enteritis, tuberculose, dysenterie, hartfalen, enz. Dat is verhullend. De ware doodsoorzaak is vrijwel altijd te wijten aan de abominabele omstandigheden in het kamp. Bovendien zijn de gegevens volledig onbetrouwbaar. Vaak werd er in de registratie maar wat opgeschreven.' Johannes van Hees ligt begraven op het Nederlands ereveld Hamburg-Ohlsdorf.