Nieuwsbericht Afscheid burgemeester Dennis Straat

Beste bewoners en ondernemers van Purmerland, Den Ilp en Landsmeer,

Beste leden en commissieleden van de gemeenteraad,

Toen ik bijna twee jaar geleden in deze gemeente begon en u hier toesprak refereerde ik aan mijn inwerkprogramma met bezoeken aan sporthal ICL, de dorpshuizen in Landsmeer en Den Ilp, de Oudheidkundige Vereniging, watersportvereniging De Noord, Zorgboerderij De Marsen, De Twiskermolen, en de Lokale Omroep Landsmeer.

En op uw accenten tijdens het rondje per fractie: een persoonlijke rondleiding in de volière, met elkaar langs de sportvereniging, picknicken in het Twiske en werkbezoeken op woningbouwlocaties en langs verkeersknelpunten. Daarna volgde al snel culturele avonden, jubilerende verenigingen, 50-, 60- en 65-jarige huwelijken en zilveren zwaantjes.

Als ik daar nu op terugkijk is het nauwelijks voor te stellen hoe de dynamische Landsmeerse samenleving er toen uitzag zonder beperkingen. Na een half jaar brak de coronacrisis uit en ongewild ben ik daarmee toen vooral uw corona-burgemeester geworden. Dat had ik me anders voorgesteld. Ons leven is sinds corona in ons land is enorm bepaald door restricties, vrijheidsbeperking en zorgen over onze gezondheid en die van onze dierbaren. Vreugde en blijdschap zijn we helaas voor een groot deel kwijtgeraakt doordat bepaalde dingen die in ons dagelijks leven zo belangrijk zijn, niet meer vanzelfsprekend zijn: vrienden en familie opzoeken, feesten, dansen, zingen, uit eten, genieten van het leven. En toch hebben we ook kansen gegrepen (vaak noodgedwongen): ondernemers en onderwijs hebben hun creativiteit laten gelden om door te kunnen gaan en alternatieven te bieden én met elkaar behoren we tot de uitblinkers in de regio die zich aan de geldende maatregelen hebben gehouden zonder grote excessen. In de beperking zat creativiteit en soms ook schoonheid. Als burgemeester heb ik dat vooral gemerkt bij het bezoeken van mensen, de tijd die we voor elkaar hebben, en zaken die we meer waarderen die belangrijk zijn voor de samenleving. Ik heb het gemist daar waar het niet kon, maar extra gewaardeerd in het persoonlijk contact, daar waar het wel kon: in kwetsbare situaties, in gesprek met ondernemers en verenigingen, tijdens de ingetogen 4 mei herdenkingen, bij het op afstand uitreiken van de koninklijke onderscheidingen en het plotselinge bezoek van Sinterklaas.

Afscheid nemen maakt altijd weemoedig, zeker in deze context van de coronacrisis. Maar na bijna twee jaar kijk ik ondanks alles met heel veel plezier terug op onze samenwerking en de persoonlijke contacten, die er ondanks alles en vaak op afstand toch waren. De saamhorigheid en betrokkenheid van de Purmerlanders, Ilpers en Landsmeerders is aanstekelijk. Uw betrokken inzet voor de dorpen en het verenigingsleven is waardevol en u heeft laten zien - ondanks corona - dat u moedig stand houdt. Met perspectief en herstel in het vooruitzicht heb ik er alle vertrouwen in dat uw nieuwe energie weer gaat bijdragen aan een actieve gemeenschap.

En daarmee kom ik op een punt dat ik u nog wil meegeven. We hebben de afgelopen tijd vaak van persconferentie naar persconferentie geleefd. Zo een crisis maakt de samenleving reactief met de focus op slechts enkele weken vooruit. Het is niet anders, maar ik nodig u graag uit na te denken en in gesprek te gaan over de tijd na deze crisis. Dus verplaatst u zich naar het najaar en bedenk wat er dan moet gebeuren. Maak daar plannen over.

In mijn podcastserie, die ik in de laatste weken heb opgenomen, heb ik een eerste aanzet willen doen om dit gesprek te initiëren. Met tien bijdrages uit de samenleving is er volgens mij een begin van gesprekstof over hoe verder. Ik geef u graag vijf aandachtspunten mee:

1. Werk aan herstel op lokaal niveau. Dit belang wordt onderkend en ook dat we dit samen moeten doen. "Samen de schouders eronder, nieuwe energie benutten (vooral van jonge mensen) en open staan voor oplossingen die we nog niet eerder bedacht hadden". Zomaar een aantal quotes uit die podcasts. Maar het gaat niet vanzelf. We zijn allemaal bezig om ons eigen leven en bedrijf weer op orde te krijgen. Dat samen doen vraagt om gesprek. En als niemand initiatief neemt, wil iedereen wel, maar gebeurt er niets. Daarom zeg ik tegen bestuur en politiek: initieer dat gesprek, verzin de oplossingen niet zelf, maar breng ze bij elkaar met de bereidheid die er in de samenleving is.

2. Steun uw lokale ondernemers, verenigingen en kwetsbare bewoners. Veel mensen hebben het heel zwaar gehad tijdens deze crisis. Kwetsbare gezondheid, eenzaamheid, verdampte vermogens in bedrijven, toegenomen schulden, winkeliers die na moeten denken over nieuwe concepten, kwetsbare verenigingen die weer op moeten starten. Er is veel werk aan de winkel. Een aantal van ons start waarschijnlijk gemakkelijk weer op en wil terug naar het oude. Logisch, maar kijk om naar hen die het moeilijk hebben en het straks ook niet meteen weer makkelijk hebben. Dus support your locals, word vrijwilliger in die vereniging die je altijd al een warm hart toedroeg en zie om naar de kwetsbaren in de samenleving.

3. Denk na over structurele veranderingen. We gaan meer thuiswerken, meer digitaal werken en winkelen én we hebben meer behoefte aan vrienden, familie en iets meer rust in onze drukke agenda's. Die veranderingen hebben effect op verkeer, reizen, winkelbeleving, plekken voor ontmoeting en ontspanning. Onderken de kansen en bedreigingen en doe er wat mee.

4. Ga in gesprek met de mensen die het vertrouwen in de overheid en samenleving zijn verloren. Koester constructieve kritiek op de maatregelen en crisisstructuur. Dat is een groot goed in onze samenleving. Geweld en extremisme hoort daar niet bij, maar kijk wel om naar die mensen die het vertrouwen in overheid en wetenschap zijn kwijtgeraakt. Ga op lokaal niveau in gesprek en werk aan herstel van vertrouwen. Voorkom dat een groep definitief afhaakt en zich definitief distantieert van de samenleving. Niets is erger dan dat we mensen kwijt raken omdat zij zich ongehoord voelen.

5. Verlaat uw politieke stokpaarden. Een oproep aan de gemeenteraad. Terug naar het oude is ook het gevaar in het politiek debat. Dan pleiten de conservatieven voor behoud en terugkeer naar hoe het was. En pleiten de progressieven voor grote veranderingen die we nu moeten doorvoeren. Dan is de politieke tweedeling een feit. We zullen onorthodox moeten nadenken over de oplossingen na de crisis. Politiek debat is nodig en waardevol, maar sluit de handen ook ineen als de oplossing moet worden gevonden. En neem jezelf voor zo af en toe over je eigen schaduw heen te stappen.

Een uitdagende tijd voor u als gemeenteraad ligt in het verschiet. Daarmee wens ik u veel succes. Het is een mooi vak en u heeft de afgelopen tijd geïnvesteerd in de politieke samenwerking en de effectiviteit van het debat. Voor mij is dat een bijzonder resultaat dat we met elkaar hebben bereikt. Door middel van gesprek, coaching, reflectie, training en zelfcorrigerend vermogen van de gemeenteraad. Stap voor stap, met vallen en opstaan, maar uiteindelijk met meer rust en ruimte voor een ieders inbreng.

U bent een bijzondere raad met een raadsakkoord en een college dat niet stoelt op een automatische meerderheid. Die bestuurscultuur heeft u in ieder geval al doorbroken.

Maar ook bij u kriebelen de gemeenteraadsverkiezingen weer. Ondanks de crisis zoekt u naar profiel. Politiek is ook een strijdtoneel van belangen. Dat is mooi voor het debat, maar koester ook elkaars verschillen. Ik heb erg van u genoten. Van de resultaatgerichte en tactische aanpak van de VVD, van het idealisme op klimaat en duurzaamheid van GroenLinks, van de lokale betrokkenheid van Lokaal Landsmeer, de vrije ruimte in de fractie van D66, de rust en relativering van het CDA, het non-conformisme van Positief Landsmeer, het activisme van de SP buiten dit gemeentehuis, de consequente en steeds herhaalde lijn tegen de begroting van de PvdA en het beroep op de redelijkheid van de Lijst Hop & Honing.

Moet ik nog één ding aan u kwijt. Ik ben op een flink aantal plekken politiek-bestuurlijk actief geweest en heb de geschiedenis van al die plekken enorm leren waarderen. Ze zeggen heel veel over wie we zijn, over wat ons bracht tot waar we zijn en over de identiteit en pareltjes die we moeten omarmen. Dat geldt natuurlijk ook voor de gemeente Landsmeer: het Hollandse landschap, de lintbebouwing en de geschiedenis van de eier- en pluimveehandel hebben hier hun stempel gedrukt en doen dat deels nog steeds. En toch zie ik in de kleine gemeenschap Landsmeer juist ook het gevaar dat dit ondersneeuwt. Door bezuinigingen, andere prioriteiten en de druk op de woningvoorraad vanuit de metropoolregio Amsterdam. Juist dan is het belangrijk verhalen te behouden, te koesteren en soms zelfs uit te vergroten.

Voor mij persoonlijk zijn er twee parels die ik graag hier uitvergroot: het Grietje Tump Museum en het atelier Petra Heyboer. Totaal verschillend, maar dezelfde vraag naar behoud nu de eigenaren op leeftijd zijn. Het Grietje Tump museum is als woonhuismuseum een "verzamelpakhuis" van de geschiedenis van de gemeente. Objecten die samen met het werk van de Oudheidkundige Vereniging in z'n totaliteit van grote waarde zijn. Het atelier Petra Heyboer drijft op de nalatenschap van één van de beroemdste kunstenaars uit de moderne Nederlandse geschiedenis. Dat is al uniek an sich, maar Petra Heyboer heeft met haar eigen stijl en inbreng een unieke plek gecreëerd in Den Ilp.

Ik heb experts gevraagd deze twee locaties te bekijken en naar hun oordeel en aanpak voor behoud. Daar is een interessante analyse uitgekomen, waar de eigenaren en de gemeente verder mee kunnen.

Ik onderstreep dit zo nadrukkelijk omdat die twee plekken mijn hart gestolen hebben. Ik kom dan in een andere wereld die niet meteen de mijne is, maar die mij inspireert en mij aanmoedigt te genieten van uitbundigheid, verzamelwoede, connectie met het verleden en paradijsvogelijke eigenaren. U kunt me geen groter cadeau geven om te zien naar deze twee plekken, omdat ze zo veel betekenen voor de Landsmeerse geschiedenis.

Tot slot wil ik u hartelijk danken voor de samenwerking, het contact en dat wat we bereikt hebben met elkaar in deze onwerkelijke tijd. En hoewel we elkaar vaak alleen digitaal hebben gezien, de raadsborrel enorm gemist hebben en we een studie hebben kunnen doen naar de achtergronden van ieders digitale omgeving, ben ik dankbaar u op deze manier te hebben leren kennen. Geachte raad, commissieleden, griffie, wethouders het ga u goed. En aan mijn opvolger, Léon de Lange: veel succes en plezier.

Daarnaast dank ik de ambtelijke organisatie. Ook uw werk is er heel anders uit komen te zien door de crisis en u heeft op allerlei manieren bijgedragen aan de bestrijding van de coronacrisis. Tegelijkertijd was thuis werken het devies en kregen we te maken met enorme bezuiniging. In een kwetsbare kleine organisatie is de prestatie die u evengoed heeft geleverd een groot compliment waard. Laat ik dan nog een keer de hoop uitspreken dat de discussie over de bestuurlijke toekomst op termijn wel perspectief gaat bieden.

En alle Landsmeerders, Ilpers en Purmerlanders: blijf houden van uw dorpen, uw buren, uw ondernemers en uw verenigingen. Veel gezondheid en sterkte bij het herstel na deze crisis.